Trong tất cả các phương pháp hiện có để khử trùng, nhiệt ẩm ở dạng hơi bão hòa dưới áp suất được sử dụng rộng rãi nhất và đáng tin cậy nhất. Phương pháp tiệt trùng bằng hơi nước không mang tính độc hại, giá thành thấp và có khả năng diệt khuẩn nhanh, làm nóng và thấm qua lớp bảo vệ bên ngoài.
Nguyên tắc cơ bản của quá trình hấp tiệt trùng bằng hơi nước (thực hiện trong nồi hấp) là để từng vật phẩm tiếp xúc trực tiếp với hơi nước ở nhiệt độ và áp suất cần thiết trong thời gian quy định. Như vậy, có 04 thông số của quá trình tiệt trùng bằng hơi nước cần đảm bảo: hơi nước, áp suất, nhiệt độ và thời gian.
Hơi nước lý tưởng để khử trùng là hơi bão hòa khô và nước cuốn theo (phần khô ≥97%). Áp suất được dùng như một phương tiện để đạt được nhiệt độ cao cần thiết giúp nhanh chóng tiêu diệt vi sinh vật. Hai nhiệt độ khử trùng bằng hơi nước phổ biến là 121°C (250°F) và 132°C (270°F). Các nhiệt độ này (và các mức nhiệt độ cao khác) phải được duy trì trong thời gian tối thiểu để tiêu diệt vi sinh vật. Khoảng thời gian tiếp xúc tối thiểu được công nhận để tiệt trùng các vật dụng chăm sóc sức khỏe được bọc là 30 phút ở 121°C (250°F) trong không gian tiệt trùng thông thường và 4 phút ở 132°C (270 ° F) trong môi trường chân không.
Ở nhiệt độ không đổi, thời gian tiệt trùng thay đổi tùy thuộc vào loại vật phẩm (ví dụ: kim loại so với cao su, nhựa, vật phẩm có lumen), vật dụng được bọc hay không gói và loại máy tiệt trùng.